Diye ünlü düşmesi mi?
Çözüm: İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan bazı sözcüklere ünlüyle başlayan ek eklendiğinde dar ünlü düşer. “Bağrı” sözcüğünde ünlü düşmesi vardır (bağrı Bu çalışmalarda, çekimli fiille biten bir cümleyi ana cümlenin yüklemine bağlama işlevi gördüğü; “to” sözcüklerinden birinin çekimli cümleyi zarf haline getirdiği; diğerinin ise onu adlaştırma yoluyla ana cümlenin yüklemine bağladığı belirtilmektedir. Dilimizde ses olayları 8 başlık altında incelenir. Bunlar ünsüz benzeşmesi, ünsüz yumuşaması, ses düşmesi, ses türetme, ünlü daralması, iptal ve kaynaşmadır. ‘Umursuyorum’, ‘duyuruldu’, ‘isteğin için’, ‘al bakalım’, ‘avucun’ gibi kelimelerde sesli harf düşüşü yoktur. mutlu, sıcak, sıtma, evren, gevşetmek, değnek, geçiş, öğrenci, dilenci, isha, giysiler, dönüş, itibar, kuraklık, vb. Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin dar ünlülere dönüştüğü bir ses olayıdır. A veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki eklendiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü ı, i, u veya ü ünlülerinden birine dönüşür: hide + yor > hides. wish + yours > wishs. celebrate + celebrate > celebrates. Bunun dışında, birleşik isimler oluşturan bazı isimlerde de ünlü kayıpları meydana gelir: Kahve-altı = breakfast (aradaki e harfi atılır) ne-for = why (aradaki e harfi atılır) “İçin”, “üzerine”, “çünkü”, “çünkü”, “naşi” vb. edatlar gerekçelendirmek için kullanılır. Türkçede ünlü düşmesi en sık rastlanan ses olaylarından biridir. İki heceli kelimelerin ikinci hecesindeki ünlü dar ise, kelimeye ek geldiğinde bu harf yazılmaz. Türkçede buna ünlü düşmesi denir. Örnek: “İlim” kelimesi eklendiğinde “İlmini – İlmine” şeklinde yazılır. Bu yaklaşıma göre; Türkçede “ç, f, h, k, p, s, ş, t (Fıstıkçı)” (Şahap) ünsüzlerinden biriyle biten bir sözcüğün sonuna “b, c, d, g” ünsüzlerinden biriyle başlayan bir ek getirildiğinde bu ünsüzler sert karşılıkları olarak kullanılır. “p, ç, t, k” ünsüzleri olur. Bu olguya ünsüz benzeşmesi denir. 8. Ünsüz harflerden birinin ihmal edilmesidir. A’da “alçak-l ⇒ düşük”, B’de “sıcak-cık ⇒ sıcacık”, C’de “küçük-cük ⇒ minik” ve E’de “ufak-l ⇒ küçük” sözcüklerinde ünsüz düşme görülmektedir. Bazı kelimelerde, iki ünlü birbirini takip etmese bile bir füzyon ünsüzü görülür. Buna “koruyucu ünsüz” denir. Ünlü durumu – Türk Dil Kurumu. Türkçe dil bilgisi kitaplarında fonik başlığı altında incelenen fonetik olgulardan biri de kaynaşmadır. Bu ses olgusunun bazı örnekleri Why, Ayol, Saturday, Rice Pudding olarak sıralanmıştır. Dolayısıyla kaynaşmanın örneklerinden biri de “gullaç” sözcüğüdür. Çekimlemetekilyönelmegönlebulunmagönüldeayrılmagönüldentamlayangönlün40 satır daha 1. Ses düşmesi yaşayan bileşik kelimeler yan yana yazılır: birbirlerine (< biri), kaynana (< kaynana), kaynana (< kayınpeder), nasıl (< orijinal ne), neden (< ne için), pazartesi (< pazardan sonra), sütlaç (< sütlaç), vb.
Son hecede dar sesli (ı, i, u, ü) olan kelimelerde sesli harfle başlayan bir ek varsa, son hecede dar sesli harf düşer. Bu olguya sesli harf düşmesi denir. Bir kelimedeki sesli harfin kaybı bir hecenin kaybına neden olduğundan, buna sesli harf kaybı veya hece kaybı da denir. Ulama iki ünlü arasına yerleştirilir ve bu ünlülerin benzer özelliklere sahip olması gerekir. Ulama yalnızca ünsüzlerle başlayan eklerde görülür. Ulama örnekleri: Eski + ya = Eskya • Gün + ye = Günye • Köy + de = Köyde (Ulama mümkün değildir çünkü “-de” eki “-ye/-ya” eki değildir.) 8. Ünsüz harflerden birinin ihmal edilmesidir. A’da “alçak-l ⇒ düşük”, B’de “sıcak-cık ⇒ sıcacık”, C’de “küçük-cük ⇒ minik” ve E’de “ufak-l ⇒ küçük” sözcüklerinde ünsüz düşme görülmektedir. Pazartesi (Pazar + next = “e” ünlüsü atlanmıştır.) Cumartesi (Cuma + next = “e” ünlüsü atılmıştır.) Kaynanaya (Kayın + ana = “ı” ünlüsü atılmıştır. Kahvaltı (Kahve + altı = “e” ünlüsü atılmıştır.) ) Tavsiyeli Bağlantılar: Peyzaj Isi Ne DemekHangi ses olayı vardır?
Dilenci’de ünlü düşmesi var mı?
Diyede ses olayı var mı?
Niçin de ünlü düşmesi var mı?
Diye kelimesi edat mı?
Ünlü düşmesi nedir örnek?
Ses benzeşmesi ne demek?
Kucucuk hangi ses olayıdır?
Art Arda hangi ses olayı?
Altın hangi ses olayı?
Güllaç hangi ses olayı?
Gönle mi gönüle mi?
Birbiri ses olayı var mı?
Ünlü düşmesi olduğunu nasıl anlarız?
Ulama nasıl anlaşılır?
Kucucuk hangi ses olayıdır?
Ünlü düşmesi örnekleri nelerdir?