Ses ve Hikaye Yazılar

“Katırtırnağı ne zaman açar?” Yanlış soruyu sormayı bırakalım Şunu en baştan söyleyeyim: “Katırtırnağı ne zaman açar?” diye tek bir tarih arayan herkes, arama motorlarının şekerli cevaplarına kanıyor. Neden mi? Çünkü “katırtırnağı” tek bir bitki değil; aynı ortak ad altında farklı türler toplanıyor. Hepsine tek bir ay biçmek, meteorolojiye “yılda bir defa yağmur yağar” demek kadar yüzeysel. Bu, bahçıvanı da doğayı da yanıltıyor. Hadi biraz rahatsız olalım: neden hâlâ ortak adlara körü körüne güveniyoruz? Kısa cevap: Türkiye’de “katırtırnağı” dendiğinde birden fazla tür (özellikle Spartium junceum, Ononis spinosa, yer yer Genista ve Cytisus türleri) kastedilebilir. Akdeniz–Ege kıyılarında nisan–haziran, iç ve yüksek kesimlerde…

İbranice: Bir Dilin Ötesinde, Bir Kültürün Sesi Bir antropolog olarak kültürlerin derinliklerine inmeyi ve onları anlamaya çalışmayı her zaman büyüleyici bulmuşumdur. Her dil, bir topluluğun tarihini, değerlerini ve kimliğini şekillendiren, sadece kelimelerden ibaret olmayan bir kültürel mirastır. Dil, insanlığın bir arada yaşama biçimini, inançlarını, ritüellerini ve kimliklerini ortaya koyan en güçlü araçlardan biridir. İşte bu bakış açısıyla İbranice’yi incelediğimizde, sadece bir dil değil, bir halkın binlerce yıl boyunca geliştirdiği kültür, değerler ve ritüellerin bir yansımasını görürüz. İbranice, insanlık tarihinin en eski ve en güçlü dillerinden biri olarak, aynı zamanda bir topluluğun varlık mücadelesinin, inançlarının ve kimliğinin dilidir. İbranice: Antik Bir…

Sıla Şahin Kimdir, Kaç Yaşında? Bir Kadının Hikâyesi Üzerinden Toplumsal Dönüşümün İzleri Bir Tarihçinin Gözünden: Geçmişin Gölgesinde, Bugünün Işığında Tarihi anlamak, yalnızca geçmişte olup biteni bilmek değil; bugünü anlamlandırmak için geçmişin aynasına bakmaktır. Bu yazıda, Sıla Şahin adını sadece bir birey olarak değil, toplumsal dönüşümün, kimlik arayışının ve kadın özgürlüğünün modern bir sembolü olarak ele alacağız. Her tarihçi bilir ki, bireylerin hikâyeleri toplumların nabzını tutar. Bir kadının yaşadığı dönüşüm, çoğu zaman bir çağın kültürel kırılma noktalarını görünür kılar. İşte Sıla Şahin’in hikâyesi, tam da bu kesişim noktasında duruyor: Doğu kökenli bir kadının Batı’da kendini ifade etme mücadelesi, geçmişle bugün arasında…

Kargı nerede kullanılır? Doğadan çıkan iki anlamın peşinde Mahallemde rüzgâr esti mi, avludaki uzun kamışlar bir orkestra gibi hışırdar; dedem onlara “kargı” derdi. Aynı kelimeyi tarihten okurken bu kez bir savaş silahı, yani uzun bir mızrak çıkar karşımıza. Kargı—hem su kenarlarında yükselen esnek bir bitki, hem de meydan savaşlarının keskin gölgesi. İşte bu yazıda, “kargı nerede kullanılır?” sorusunu iki kolundan tutup geçmişe, bugüne ve yarına uzanan bir yolculuğa çıkarıyoruz. Kargı nedir? İki kökten iki kullanım Türkçede “kargı”, bağlama göre iki şeyi anlatır: (1) Tarih boyunca avcılık ve savaşta kullanılan uzun saplı mızrak; (2) Halk arasında “kargı kamışı” diye bilinen, başta…

Perverde Ne Anlama Gelir? Antropolojik Bir Perspektifle İnceleme Kültürlerin Çeşitliliği ve Anlamların Derinliği: Bir Antropoloğun Bakışı Antropoloji, insan kültürlerini ve onların tarihsel, toplumsal yapıları üzerindeki etkilerini anlamaya çalışan bir bilim dalıdır. Her toplum, kendine özgü dil, ritüel, sembol ve kimlikler aracılığıyla dünyayı anlamlandırır ve kültürel kodlarını oluşturur. Bugün, kültürler arasındaki farklılıkları keşfederken, bir kelimenin ya da ifadenin derinlemesine incelenmesi, bize sadece dilin ötesinde bir anlam dünyası sunar. Bu yazıda, bu bakış açısıyla “perverde” kelimesine odaklanacağız. Perverde, özellikle Orta Doğu kültürlerinde ve özellikle de Türkçede sıkça duyduğumuz bir terim olmasına rağmen, anlamı ve kökeni derinlemesine incelenmesi gereken bir kavramdır. Peki, perverde…

Hünkar Restaurant Sahibi Kim? Osmanlı Mutfağının İzinde: Hünkar Lokantası’nın Kuruluşu İstanbul’un Fatih ilçesinde 1950 yılında kurulan Hünkar Lokantası, Osmanlı saray mutfağının geleneklerini modern bir dokunuşla sunarak gastronomi dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiştir. Restoranın kurucusu Talip Ügümü, 17 yaşında Erzurum’da başladığı mutfak serüvenine, İstanbul’un ünlü restoranlarında çalışarak devam etmiş ve nihayetinde kendi işini kurma kararı almıştır. Hünkar Lokantası’nı açarken, ismini Osmanlıca “hünkar” kelimesinden alarak, sultanın beğeneceği lezzetleri sunmayı hedeflemiştir. [1] Üçüncü Kuşak: Feridun Ügümü Talip Ügümü’nün oğlu Feridun Ügümü, babasından aldığı eğitimle mutfak sanatlarını daha da ileriye taşımıştır. Küçük yaşlardan itibaren mutfakta yetişen Feridun Ügümü, geleneksel tarifleri modernize ederek sunumlarıyla…

Kar Baykuşu Özellikleri Nelerdir? Doğanın Sessiz Bilgesine Toplumsal Bir Bakış Bazen doğa, bize en derin toplumsal dersleri en beklenmedik canlılar üzerinden verir. Kar baykuşu da bunlardan biri… Kuzey’in sessiz ve görkemli kuşu, ilk bakışta sadece etkileyici bir yırtıcı gibi görünebilir. Oysa biraz daha yakından bakınca, onun yaşam biçiminde çeşitlilik, dayanıklılık, iş birliği ve hatta sosyal adaletin izlerini görebiliriz. Peki kar baykuşu sadece bir kuş mudur, yoksa toplumsal dönüşüme dair metaforlarla dolu bir öğretmen mi? Gelin, bu sorunun cevabını birlikte arayalım. Kar Baykuşunun Temel Özellikleri: Sessiz Gücün Anatomisi Kar baykuşu (Bubo scandiacus), kuzey kutbuna yakın tundra bölgelerinde yaşayan büyük ve gösterişli…

Hokey Olimpik Mi? Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin çeşitliliğini, tarih boyunca şekillenen farklı ritüel ve sembollerle birlikte anlamak, bir antropolog için her zaman büyüleyici bir yolculuktur. Her toplum, kendine has oyunlar, eğlenceler ve ritüeller aracılığıyla kimlik oluşturur. Bu anlamda, sporlar da yalnızca fiziksel bir etkinlik olmanın ötesinde, bir toplumun değerlerini, inançlarını ve toplumsal yapısını yansıtan birer semboldür. Peki, hokey gibi bir spor, gerçekten sadece bir oyun mudur, yoksa onun da derinlikli bir kültürel anlamı ve toplumsal işlevi var mıdır? Ve nihayetinde, hokey olimpik bir spor mudur? Gelin, bunu antropolojik bir perspektiften ele alalım. Hokeyin Kültürel Kökenleri Hokeyin kökenleri, tarih boyunca pek…

En İyi Kartvizit Nasıl Olmalı? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir Yolculuk Kartvizit… Kimi için sadece iletişim bilgilerini taşıyan küçük bir kâğıt parçası, kimi içinse profesyonel kimliğini taşıyan minik bir sanat eseri. Peki, “en iyi” kartvizit nasıl olmalı? Bunu yanıtlamak o kadar da kolay değil çünkü herkesin bu konuya bakışı farklı. Gelin birlikte bu küçük ama etkili aracın ardındaki düşünce dünyasına biraz yakından bakalım ve farklı bakış açılarını karşılaştırarak kendi cevabımızı arayalım. Nesnel Bir Gözle: Erkeklerin Kartvizit Yaklaşımı Erkeklerin kartvizit tasarımına yaklaşımı çoğu zaman fonksiyonellik ve verimlilik odaklıdır. Onlara göre kartvizit, bir marka kimliğini sade ve etkili şekilde aktarmalıdır. Tasarım, bilgi…

Samimi Bir Giriş: “Dünyanın en tehlikeli yolu kaç km?” sorusunu birlikte düşünmek Kahvemi alıp haritaların başına oturduğum bir akşam, tek bir soruya takıldım: Dünyanın en tehlikeli yolu kaç km? İlk bakışta kolay görünüyor; oysa yanıt, yalnızca “kaç kilometre”den ibaret değil. Tehlike, uzunluktan ziyade eğim, yol genişliği, korkuluk, zemin, iklim ve sürücü davranışlarının birleşiminden doğuyor. Bu yazıda hem verilerle hem de sahadan örneklerle, etiketlerin ötesinde gerçek bir tablo çizmeye çalışacağım. Tek bir “en tehlikeli yol” yok; farklı kıtalarda farklı parametrelerle öne çıkan yollar var ve her birinin kilometresi, tehlike algısının yalnızca bir parçası. Kısa Cevap: “Bazı adayların” kilometresi – Bolivya –…